مقايسه سيستم مديريت زبالة خشك شهرداري قديمي شهر دنيزلي تركيه با سيستم جديد.

---

 

رشد سريع اقتصاد، رشد جمعيت و تغيير در استانداردهاي زندگي كمك به سزايي در روند افزايش و ازدياد زباله هاي خشك در شهر دنيزلي همانند ديگر شهرهاي تركيه است.

سيستم مديريت نامناسب و ضعيف قديم در دنيزلي باعث بوجود آمدن مشكلاتي در محيط زيست بود. علاوه بر اين انهدام و دورريزي مواد قابل بازيافت در گورستان زباله باعث از بين رفتن و نابودي منابع طبيعي بود. اين اطلاعات مروري در سيستم مديريت قديم و جديد دنيزلي مي باشد كه شرح مديريت در جمع آوري و حمل و نقل، انهدام و بازيافت افزايش بوده از 500×10تن در 1995 به 179495 تن در سال 2006 بزرگترين و بيشترين تشكيل دهنده زباله در دنيزلي از زباله هاي مواد غذايي به دست آمده مي باشد.

اما اخيراً بازيافت زباله به طور چشمگيري رو به افزايش بوده به جز زباله آهن آلات درصد بازيافت در دنيزلي بيشتر از شهرهاي اطراف آن بوده.

متن اين مقاله براي مقايسه كردن سيستم مديريت قديم و جديد در شهر دنيزلي مي‌باشد.

سيستم مديريت بازيافت در اين شهر در پنج سال اخير به طور كامل تغيير پيدا كرده است. به طوري كه محيط زباله داني با يك فضاي بسته و يك گورستان زباله بهداشتي كه قابليت تبديل زباله به كود ساخته شد.

-تناژ- زباله هاي بازيافت از 195 تن به 1549 تن رسيد و اين رقم ادامه خواهد يافت بنابراين درآمد حاصله از بازيافت كه مبلغ 7227 $ در سال 2006 بود انتظار مي رود كه روبه افزايش باشد.

به علاوه گنجايش امكانات براي تبديل زباله به كود نيز افزايش خواهد يافت. مهمترين مسئله، اطلاع رساني و آگاهي مردم در رابطه با تفكيك زباله ها خواهد بود.

معرفي

از شهرسازي سريع ازدياد جمعيت و تغيير در شيوه و سبك زندگي در كشورهاي توسعه‌يافته باعث توليد زباله بيشتر در سطح شهر مي گردد.

بنابراين در كشورهاي توسعه يافته به دليل وضعيت بحراني در محيط زيست و بهداشت عمومي بايد براي مديريت صحيح در سيستم زباله هاي خشك منطقه اي، هماهنگ شدن با اقتصاد و افزايش جمعيت را در اولويت قرار داد.

سيستم مديريت غلط در اداره كردن زباله و يا ذخيرة آن و جمع آوري و دورريزي يك ريسك مطرح شده در رابطه با بهداشت عمومي است.

بطور عمومي كمبود سازمان دهي و تصميم گيري در مديريت زباله ناشي از اطلاعات ناكافي راجع به مقررات و قوانين و به دليل محدوديت بودجه در بسياري از كشورهاي توسعه يافته مثل تركيه است معمولاً انهدام زباله در محيط باز شهرهاي تركيه انجام مي‌گيرد. بنابه آخرين مطالعات، مقدار زباله جمع آوري شده در سال بوسيلة شهرداري در تركيه 37/25 ميليون تن در سال 2006 بوده. ارزيابي يك نمونه از دفع زباله ها نشان ميدهد كه فقط 8/27% از زباله هاي جمع آوري شده به گورستان زباله ريخته شده درحالي كه بيشتر باقي مانده از زباله ها در محل زباله‌داني جمع شده. ويژگي ها و مخارج در مديريت زبالة خشك در شهرداري ها متفاوت بوده.

2- توصيف و شرح شهر دنيزلي

دنيزلي در جنوب غربي شبه جزيره آجين واقع شده كه يكي از 81 استان در تركيه است كه بزرگترين شهر در استان هم مي باشد. جنوبي ترين قسمت آجين خط مسيري است از مركز آناتوليا به مناطق مديترانه. از كل مساحت فقط 47% آن كوهستاني، 28% از آن سبزه وار تشكيل شده و 23% فلات.

فعاليت هاي صنعتي خيلي سريع گسترش پيدا كرده مخصوصاً صنعت بافندگي، سنگ مرمر و رنگ گسترش فراواني داشته است. به علاوه شهرسازي و ازدياد جمعيت شهر دنيزلي نسبت به ديگر شهرهاي تركيه بيشتر بوده كه در نتيجه مقدار زبالة توليد شده در اين شهر روبه افزايش بوده در پنج دهة اخير.

3- خصوصيت MSW (سيستم مديريت در ضايعات خشك)

مقدار زبالة توليد شده در دنيزلي با گذشت زمان روبه افزايش بوده و ميانگين آن از سال 1995 از 108500 تن به 179495 تن در سال 2006 رسيده است كه عمده ترين دليل آن مي توان به ازدياد جمعيت، توسعه اقتصاد نام برد.

به طوريكه جمعيت دنيزلي در سال 1995 حدود 250000 نفر به 401000 نفر در سال 2007 رسيد، كه مقدار توليد شدة زباله در نمودار شرح داده شده.

زباله خشك در منطقه هر شهر تركيب شده از زبالة خانگي، بيمارستاني، تخريبات، بازرگاني، و خاكستر و شيشه و زباله هايي كه از ميوه و سبزي توليد مي شوند.

تقريباً 20000 تن زبالة خشك از مواد صنعتي بي خطر به علاوه بازيافت زباله از مناطق صنعتي توليد مي شود. جدول زير مقدار توليد شده زبالة خشك را در دنيزلي نشان مي‌دهد.

جزئيات تشكيل دهنده زباله در شهر دنيزلي بنابر ميزان اقتصاد در سال 1995 تا سال 2004 در جدول شمارة 3 و 2 به ترتيب نشان داده شده است. اين جدول ها نشان ميدهند كه بخش اعظم تشكيل دهنده زبالة خشك در شهر از زباله هاي آشپزخانه بوجود آمده مخصوصاً در سال 1995.

درصد زباله هاي حاصله از غذا به مراتب در نواحي كم درآمد شهر بالاتر بوده و درحالي كه ميزان زباله هاي مواد غذايي در مناطق به درآمد كمتر بوده.

كاملا واضح است كه در سيستم (MSW) يا همان زباله هاي خشك منطقه اي، زباله حاصل از مواد غذايي بزرگترين تشكيل دهنده زباله مي باشد و از آن پلاستيك، كاغذ و شيشه به ترتيب در تشكيل زباله (سال 2004) در مناطق قشر پر درآمد جامعه در شهر دنيزلي سهيم مي باشند. درصد زباله هاي قابل بازيافت به مرور زمان رو به افزايش نشان مي دهد كه اين روند از 33% در سال 1995 به 43% در سال 2004 مي رسد.

جدول 2: تركيب و ساختار زبالة خشك در شهر دنيزلي در سال 1995

جدول 3: تركيب زبالة خشك در شهر دنيزلي در سال 2004

جدول 4: ارزيابي نسبي تركيب MSW در شهر دنيزلي و شهرهاي همسايه

2-4- انهدام زباله خشك

قبل از سال 2003 يك گورستان زباله براي دفن زباله در شهر دنيزلي وجود داشت و در واقع هنوز هم زمين هاي غيربهداشتي براي دفن زباله در بيشتر شهرهاي تركيه استفاده مي شوند كه مشكلات بسياري به همراه دارد ولي به هر حال زمين هاي بهداشتي براي دفن زباله رو به افزايش بوده در سال هاي گذشته. جمع محدوده اي كه براي دفن زباله در نظر گرفته شده بود به مساحت m50000 مترمربع در سال 2005 بود كه شهرهاي ديگر هم از اين محيط براي دفن زباله هاي خود استفاده مي كردند. زباله ها به شكل و روش كنترل نشده دور ريخته و يا پخش شده و يا فشرده مي شدند و هيچ نقشه و روشي براي زهكشي براي محوطه وجود نداشت. همه نوع زباله از قبيل شهري، صنعتي و بيمارستاني با هم به صورت مخلوط در يك مكان انهدام مي شدند. همچنين به خاطر كمبود امكانات سوزاندن زباله نيز خود مشكلات زيادي را به همراه داشت كه اين نيز مضرات فراواني براي تندرستي جامعه به وجود مي آورد.

همانطور كه قبلاً اشاره شد زباله گردي براي يافتن شيشه، پلاستيك، آهن آلات و كاغذ و مقوا نيز براي اشخاص بيماري و جراحات در پي داشت.

3-4- تبديل زباله به كود يا سوزاندن آن

تبديل زباله به كود روش ديگري در تركيه مي باشد. با وجود اين در سيستم مديريت قديم هم اين روش در شهر دنيزلي وجود نداشت. گرچه بخش اعظم ميوه و مقدار مرطوبيت بالا در دنيزلي بسيار مناسب براي تهيه و توليد كود خوب مي باشد. تبديل زباله به كود عملاً در شهر دنيزلي وجود نداشت زيرا سيستم تفكيك در اين شهر وجود نداشت. تفكيك زباله بعد از جمع آوري آن فرآيند مشكلات و پر هزينه اي را در بر دارد و در نتيجه توليد كود با هزينه سنگيني روبرو مي باشد.

سومين نگرش و رويكرد بعدي براي بازيافت سوزاندن زباله براي تبديل انرژي ذخيره شده در درون ضايعات است. اما شهرداري دنيزلي از اين سيستم نيز به دليل اقتصادي نبودن آن استفاده اي نكرده.

جدول 4 خلاصه ارزيابي نسبي از ويژگي هاي سيستم MSW را در دنيزلي و شهرهاي اطراف آن را نشان داده و به طور عمومي اين سيستم نشانگر گرايش و روند مشابه بين تمام شهرها مي باشد. فقط كوساداسي بالاترين رقم را در MSW دارا بوده و كاغذ و مقوا درصد مشابه اي را نشان مي دهد. بنابراين كوساداسي يك شهر توريستي است اين يافته كاملاً منطقي به نظر مي رسد و در حالي كه دنيزلي و ازمير درصد مشابه اي را (12%) در مصرف كاغذ و مقوا را نشان مي دهند. باتوجه به اينكه ازمير سومين شهر بزرگ تركيه مي باشد، اما دنيزلي بيشترين درصد را در رابطه با ضايعات پلاستيك دارا مي باشد.

4- سيستم مديريت ضايعات خشك منطقه اي (MSW) در قديم

تا قبل از سال 2005 صاحب نظران محلي در شهرداري دنيزلي به طور مستقيم مسئول جمع آوري زباله، حمل و نقل و رفتگري خيابان ها را بودند. اما بعد از اين سال جمع‌آوري و حمل و نقل زباله ها توسط كمپاني هاي خصوصي صورت گرفت. نوع جمع آوري ضايعات خشك در دنيزلي بدون تفكيك انجام مي گرفت و در مخزن هاي كوچك ذخيره‌سازي مي شدند. اندازه و تعداد مخزن ها نسبت به وزن زباله و جمعيت تخمين زده مي شد. زباله ها در مخازن جمع آوري و سپس به گورستان زباله كه غير بهداشتي بودند بوسيله كاميون هاي روباز حمل مي شدند. ضايعات بيمارستاني بوسيله كاميون هايي كه مخصوص و ويژه اين كار باشند حمل مي شدند. ضايعات پزشكي در شهر دنيزلي با هم ذخيره و جمع آوري مي شدند.

مقدار توليد ضايعات بيمارستاني در سال 2005 به طور متوسط به 2/0 تن در روز مي‌رسيد.

حمل و نقل زباله بوسيله كاميون هاي غيراستاندارد و مخصوص خود نيز مشكلات ويژه‌اي را چون بدل بد و توليدات حشرات را به همراه داشت.

از آنجايي كه مسئولين شهرداري هيچ برنامه اي در رابطه با بازيافت و تفكيك زباله نداشتند از ضايعات قبل از 2002 به مزرعه داران براي تغذيه حيوانات داده مي شد و كاغذ و شيشه به طور مجزا در بعضي از محلات تفكيك شده و جمع آوري مي شد براي بازيافت.

بازيافت غير از كاغذ و شيشه به طور جداگانه جمع آوري مي شوند از سال 2003.

5- سيستم مديريت جديد در شهر دنيزلي

از سال 2003 سيستم مديريت جديد بكار افتاده و اين سيستم شامل دفن بهداشتي زباله، تبديل زباله به كود و سيستم تفكيك ضايعات و جمع آوري.

جمع آوري و حمل و نقل ضايعات خشك از سال 2005 با پيمانكاران قرارداد بسته شد و فعاليت آنان شامل جمع آوري روزانه زباله و حمل و نقل زباله خانگي، بازرگاني، موسسه و نهادها، بيمارستان ها و نخاله هاي حاصل از تخريب بوده و در كنار جمع آوري زباله مسئوليت تميز كردن شهر را همچنين عهده دار شدند. كمپاني هاي خصوصي تقريباً 400تن زباله در روز جمع آوري مي كنند و مسئولين شهرداري هاي دنيزلي به طور مرتب بازرسي هاي لازم را انجام مي دهند.

دو روش جمع آوري زباله در محدوده هاي مسكوني در سيستم مديريت جديد در شهر دنيزلي وجود دارد. اولين روش جمع آوري كنار خانه ها است كه در اين نوع جمع آوري از كيسه هاي سياه رنگ به جاي مخزن و ظرف استفاده مي شود. هرچند كه در بيشتر نواحي شهر از ظرف هاي مخصوص زباله استفاده مي شود.

دومين روش تفكيك منابع و جمع آوري زباله در كنار خانه هاست. جمع آوري و تفكيك منابع راه حلي ديگري براي ادغام سيستم مديريت ضايعات مي باشد. جمع آوري و تفكيك منابع به معناي اين است كه MSW در وهلة اول به بخشهاي مختلف طبقه‌بندي شود. *** كود كردن مواد، سوزاندن مواد و بازيافت مواد.

سيستم تفكيك و جمع آوري رابطة مستقيم در تفكيك كردن زباله ها در منازل دارد كه اين سيستم در برخي از نواحي شهر دنيزلي صورت مي گيرد وليكن متأسفانه هنوز هم اين برنامه در سطح خانگي تحقق نيافته است. ولي به هر حال شهرداري دنيزلي تصميم به برقراري اين سيستم جديد در تمامي مناطق شهر دارد و زباله هايي كه براي بازيافت براي كود قابليت نداشته باشند به صورت كاملاً بهداشتي دفن خواهد شد.

ضايعات بيمارستاني از ضايعات كلينيك و مراكز پزشكي جدا خواهند شد در دو دسته كيسه هاي قرمز كه شامل آلودگي مي باشند و كيسه هاي سياه كه غير آلوده هستند.

شهرداري دنيزلي از مكان بهتر و بهداشتي تر براي دور ريختن زباله هاي شهر بعلاوه ضايعات پزشكي استفاده مي كند و گورستان زباله قبلي در سال 1995 كه محلي در باز براي انهدام زباله ها بود براي هميشه بسته شد. گورستان جديد و بهداشتي كه كاملاً با استانداردهاي جهاني مطابقت دارد در سال 2003 تكميل شده و از آن سال به بعد مورد استفاده قرار گرفته. مكان جديد در شمال غربي شهر و در km1205 از مركز شهر دورتر قرار دارد كه اين مكان براي 20 سال آينده در نظر گرفته شده و گنجايش تقريباً 6 ميليون تن زباله را در بر خواهد داشت و مقدار زباله ذخيرة زبالة آن در حدود 600 تن در روز خواهد بود. هزينة ساخت براي آن تسهيلات جديد تقريباً در حدود 11 ميليون بود و رسيد. اين مكان به شكلي طرح ريزي و مكانيزه شده كه براي محيط زيست هيچ آسيب و زياني نرسانده و به طريقي زباله ها در لايه هاي ضخيم جاگرفته و بخش ديگر آن فشرده مي شوند. اندازة آب موجود در زير زمين به 70 متر در زير اين مكان مي باشد كه بدين ترتيب هيچ آسيبي به آب هاي زيرزميني وارد نمي آيد.

برگرفته ازشركت صنعت گستر